زمان مطالعه: ۱۳ دقیقه
پیدا کردن شپش در سر میتواند بسیار نگران کننده باشد، زیرا این موجودات موذی به سمج بودن معروف هستند. درمان فوری شپش یک موضوع بسیار مهم است اما فوری بودن به معنی یک شبه بودن نیست! خبر بد آن که: درمان فوری شپش در یک شب اغلب امکان پذیر نیست حتی اگر به سرعت متوجه وجود آن در سر بشوید. زیرا ممکن است در فاصله ابتلا به شپش سر و آگاه شدن از این عارضه، شپش تخم گذاری کرده و حدود ۷ تا ۱۰ روز طول میکشد تا رشک ها (تخمهای شپش) به بلوغ برسند. اما چند خبر خوب! اولا شپش سر بیماریای نیست که باعث نگرانی و استرس شما بشود و معمولا با مراقبت و انتخاب درمان مناسب برطرف میشود. به علاوه، راه هایی برای درمان سریع تر شپش وجود دارد و ما در این مقاله از مجله سلامت داروخانه دکتر خسروی این راهها را توضیح میدهیم. همچنین انواع داروی شپش را معرفی میکنیم که میتوانید برای تسریع درمان از آنها استفاده کنید. با ما همراه باشید.
شپش چیست و چگونه منتقل میشود؟
شپش سر یکی از انگلهای انسان است. شپش سر حشرهای بدون بال است و تمام عمر خود را بر روی پوست سر انسان میگذراند و از خون آن تغذیه میکند. این شپش فقط از انسان تغذیه میکند. شپش ماده روزی ۳ تا ۴ تخم میگذارد. تخم شپش که به رِشک نیز معروف است، بیضی شکل است و ۰.۸ میلیمتر طول دارد.
شپش در سر کودکان عارضه ای نسبتا رایج است چرا که آن ها معمولا در محیط های عمومی مثل مدرسه و مکانهای تفریحی و ورزشی وقت بیشتری را میگذرانند. در نتیجه احتمال انتقال از کودکانی که دچار شپش شده اند، افزایش پیدا میکند. همچنین خانواده این کودکان نیز در معرض این موجودات قرار گرفته و اگر فوری متوجه حضور این موجودات نشوند، از طریق بالش، شانه و وسایلی که شاید به صورت مشترک استفاده شود، به آنها نیز منتقل شود. بنابراین بهتر است با مشاهده اولین علائم اقدام به درمان فوری شپش کنید.
همانطور که گفته شد، به طور کلی رفتن به مکانهای عمومی که تعامل نزدیک وجود دارد (مثل مدرسه)، خوابیدن در یک تخت و کارهایی مثل استفاده از شانه، برس، هدفون، کش مو و حوله مشترک احتمال ابتلا به شپش را افزایش میدهد.
از علائم شپش سر میتوان به خارش شدید و آزاردهنده، برجستگیهای کوچک و قرمز روی پوست سر، گردن و شانهها (که ممکن است پوسته پوسته شده یا ترشح داشته باشند) اشاره کرد. همچنین ذرههای سفیدی که همان رشک یا تخم شپش هستند، روی پایه مو چسبیدهاند، به راحتی دیده میشوند و به سختی کنده میشوند.
لازم به ذکر است که این موجودات باعث انتقال بیماریها نیستند و ابتلا به شپش لزوما به معنای این نیست که فرد بهداشت را رعایت نکرده است. در واقع مسئله بسیار ساده است: اگر شما یا کودکتان در تماس نزدیک با فرد مبتلا بوده باشید یا از وسایل مشترک ذکر شده استفاده کرده باشید، به احتمال زیاد دچار این عارضه میشوید. بنابراین بهتر است کلیشه اشتباهی که میگوید «شپش نشانه بهداشت ضعیف است» را دور بیاندازید!
شپش خطرناک است؟
اولین و برجسته ترین آزاری که شپش به همراه دارد، خارش است. این خارش سر میتواند عادیترین لحظات زندگی را به سادگی خراب کند. البته این موجودات خطر انتقال بیماریها را ندارند (مثل برخی از پشهها) و از این لحاظ جای نگرانی ندارند.
علاوه بر خارش شدید و کم کردن کیفیت زندگی روزمره، زندگی این موجود در سر ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد از جمله:
- آسیب رسیدن به پوست سر و تضعیف آن
- آسیب رسیدن به سلامت مو
- ریزش مو بر اثر مانع ایجاد شدن برای ساخت فولیکول مو
البته اگر شپش درمان نشود، میتواند خطرات دیگری را برای سلامت شما ایجاد کند، مثلا:
- گزیدگی شپش روی گردن و ایجاد راش
- ابتلا به کم خونی به دلیل تغذیه شپش از خون
- تجمع باکتری و ترشحات شپش (که بوی بدی ایجاد میکند)
راهها و داروهای اثبات شدهای برای درمان شپش سر وجود دارد که فقط کافی است با حوصله و دقت آنها را به کار ببرید تا این موجود را از زندگی خود بیرون کنید. بنابراین برای آشنایی با درمان شپش با فوری ترین روش ها، بخش بعدی را بخوانید.
چگونه شپش سر را ریشه کن کنیم؟
همانطور که گفته شد، ریشه کن کردن و درمان فوری شپش در یک شب معمولا دور از ذهن به نظر میرسد، اما راههایی که در این بخش معرفی میکنیم، به درمان فوری آن کمک میکنند. درمان شپش سر میتواند تجربه استرس زایی باشد. همچنین این کار نیاز به صرف حوصله دارد. شما میتوانید با سعی در حفظ آرامش، دوره درمان را راحتتر طی کنید.
قدم اول تغییر سبک زندگی است. یعنی لازم است ملحفهها را مرتب شستوشو کنید و اعضای خانه، از وسایل مشترک استفاده نکنند. گام بعدی درمان است. بهتر است اشاره کنیم که اقدامات گام اول به تنهایی کافی نیستند و شپشها خود به خود از بین نمیروند، بنابراین به کار بردن روشهای درمانی لازم است.
اگر میپرسید که در فوری ترین حالت ممکن (یا به اصلاح در یک شب) شپش را چگونه از بین ببریم، باید بگوییم که معمولا داروهای تجویزی یا بدون نسخه موجود در بازار سریعتر و موثرتر هستند و میتوانید از آنها استفاده کنید. بنابراین با مراجعه به داروخانههای معتبر مانند داروخانه دکتر خسروی ، میتوانید محصول مورد نظرتان را پیدا کنید (در بخش بعد چند محصول موثر را معرفی میکنیم.) یا متخصص پوست و مو مراجعه کرده و طبق دستور او عمل کنید.
به هر حال اگر ترجیح میدهید از روش های خانگی استفاده کنید یا برای تاثیر بیشتر، در کنار درمانهای دیگر به کار ببرید، چند تا از راههای رایج به علاوه موثرترین روشها را در ادامه معرفی میکنیم.
روش های خانگی
نکته ای که لازم است توجه کنید این است که ممکن است با تشخیص فوری شپش در سر بتوانید به راحتی آن را درمان کنید. ممکن است تنها لازم باشد با شانه مخصوص شپش، رشک ها و شپش ها را از موی خود یا کودکتان خارج کنید. این کار را هر روز صبح و عصر به مدت سه هفته میتوانید تکرار کنید. البته توصیه میکنیم این راه را با روشهای خانگی دیگر ترکیب کنید. بسیاری از این روش ها بر مبنای خفه کردن شپش هستند.
شانه کردن موی خیس
شانه کردن موی خیس دچار شپش، شاید پر استفادهترین روش مبارزه با شپش است و بسیار توصیه میشود. نحوه شانه کردن به این گونه موثر است:
موهای سر را به چند قسمت تقسیم کرده و هر قسمت را طبق روش این شانه نمایید: ابتدا موی سر را با شانه معمولی شانه کنید تا موها صاف و گره مو باز شود. سپس نوک شانه دندانه ریز را به سمت خود گرفته و مقداری از مو را از کف سر به صورتی که شانه ابتدا چسبیده به کف سر باشد، به سمت انتهای مو شانه نمایید. بعد از هر بار شانه کردن با دستمال کاغذی، شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال کاغذی را در کیسه پلاستیکی بریزید. موهای شانه شده را با یک کلیپس از قسمت های شانه نشده جدا نموده و قسمت های دیگر مو را به همین ترتیب تا شانه شدن تمامی موها ادامه دهید. سپس کلیپس ها را جدا نموده و مجددا موها را با آب گرم شستوشو دهید.
شما میتواند برای خرید شانه شپش که دارای دندانههای فلزی است، به لینک زیر بروید و خرید اینترنتی راحتی را از داروخانه دکتر خسروی تجربه کنید:
خرید شانه شپش
درمان شپش با خفه کردن آن
روغن زیتون یا روغن بادام را به کف سر فرد مبتلا به شپش بمالید. همچنین اگر لازم دیدید مجدد با شانه آغشته به روغن هم سر را شانه کنید تا کف سر کاملا از روغن پوشیده شود. سپس به روش گفته شده در قسمت قبل، موها را شانه بزنید و شپشها را خارج کنید. بهتر است این کار را در محیط با نور زیاد انجام دهید تا شپشها و رشکها به خوبی دیده شوند. وقتی همه موها را کامل شانه زدید، سر فرد را با شامپو شسته و دوباره تکرار کنید. سپس موها را خشک کنید.
همه وسایل استفاده شده در این فرایند را به خوبی بشویید. میتوانید شانه را ۳۰ دقیقه در سرکه بگذارید یا به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید.
به مدت یک هفته این روش را تکرار کنید. سپس تا دو هفته بعد، هر شب موها را با کمک شانه تمیز چک کنید که همه شپش ها از بین رفته باشند.
در این روش بسیاری از مردم از موادی مثل مایونز یا وازلین استفاده میکنند که در صورتی که میتوانید از مواد گفته شده استفاده کنید، این کار را انجام دهید. زیرا مایونز و وازلین کثیف کاری زیاد و غیر ضروری داشته و در نهایت از موها به سختی شسته میشود.
راه درمانی مشابه این روش، آن است که شب قبل از خواب به این صورت عمل کنید: بعد از پوشاندن کف سر با روغن (یا مایونز یا وازلین)، سر را با کلاه پلاستیکی یا پلاستیک فریزر به طور کامل بپوشانید و صبح روز بعد، شپشهای مرده و رشکها را با شانه از سر بیرون بیاورید.
به طور کلی با این راه در واقع شپشها خفه میشوند. برخی از متخصصین معتقدند که در واقع شانه زدن است که باعث موثر بودن این روش میشود و خفه کردن شپش ها فقط منجر به این میشود که با شانه راحت تر بتوان آنها را از مو خارج کرد.
درمان شپش با اسانس های روغنی
این راه درمان فوری شپش بسیار رایج است و معمولا به عنوان روش خانگی موثر توصیه میشود. حدود ۶۰ گرم روغن زیتون را با ۱۵ تا ۲۰ قطره اسانس اکالیپتوس، اسطوخودوس یا روغن درخت چای مخلوط کنید. این ترکیب را با پنبه به کف سر بمالید. یک شب (حداقل ۱۲ ساعت) بگذارید روی سر بماند. صبح روز بعد موها را به روش گفته شده شانه کنید و بشویید. این کار را چند شب تکرار کنید.
حتما توجه کنید که ممکن است به برخی از اسانسهای روغنی حساسیت داشته باشید. بنابراین توصیه میشود مقدار کمی از ترکیب گفته شده را روی ساعد فرد مبتلا بمالید و بعد از ۲۴ ساعت اگر اثری از آلرژی نبود، از آن ترکیب برای درمان شپش استفاده کنید.
داروها
داروهایی که به عنوان ضد شپش استفاده میشوند، در دو دسته قرار میگیرند: تجویزی و بدون نسخه. اگر داروهای بدون نسخه نتوانست شپش موی کودک را برطرف کند، پزشک کودک داروهای دیگری تجویز میکند. هرگز از دو داروی ضد شپش به طور همزمان استفاده نکنید. داروهای رایج و شناخته شده که برای درمان فوری شپش مناسب هستند، عبارتند از:
- مالاتیون – Malathion
- لوسیون ایوِرمِکتین – Ivermectin lotion
- اسپینوزاد – Spinosad topical suspension
- لوسیون الکل بنزیل – Benzyl alcohol lotion
- لیندان – Lindane
البته در ایران معمولا فقط داروهای لیندان و کرم ایورمکتین در دسترس هستند و بقیه داروهای ضد شپش معرفی شده، سختتر پیدا میشوند.
برای از بین بردن شپش شامپو پرمترین نیز پر کاربرد و معروف است که آن را میتوان بدون نسخه تهیه کرد.
همچنین محلول ضد شپش نایلیس، لوسیون ضد شپش سریتا و شامپو ضد شپش سریتا نیز در بازار موجود است که شما میتوانید به صورت اینترنتی و بدون نسخه آنها را تهیه کنید. در ادامه با این داروها آشنا میشوید.
محلول ضد شپش نایلیس
محلول ضد شپش نایلیس یک داروی موثر برای از بین بردن شپش و تخم شپش است. این داروی ضد شپش حاوی ایزو پروپیل میریستات ۴۹/۵%، سیکلومتیکون و روغن اکالیپتوس است. ایزوپروپیل میریستات با از بین بردن این موم و بستن منافذ تنفسی، شپش دار در معرض نابودی قرار داده و اجازه رشد و تکثیر به این شپش ها را نمی دهد. این محلول برای حذف شپش، با مکانیزم فیزیکی عمل میکند. برای خرید و اطلاعات بیشتر درباره محلول ضد شپش نایلیس، به صفحه این محصول در سایت ما سر بزنید:
خرید محلول ضد شپش نایلیس
لوسیون ضد شپش سریتا
لوسیون ضد شپش لایس فری سریتا برای پاکسازی آلودگی موی سر ناشی از شپش تولید شده است. این لوسیون حاوی ترکیبات گیاهی و غیر سمی است و برای جداسازی کامل تخم شپش از موها بسیار قوی عمل میکند. این لوسیون علاوه بر درمان شپش، نرم کننده و ضد خارش و ضد التهاب نیز میباشد. برای خرید و اطلاعات بیشتر درباره لوسیون ضد شپش سریتا، به صفحه این محصول در سایت ما سر بزنید:
خرید لوسیون ضد شپش لایس فری سریتا
شامپو ضد شپش سریتا
شامپو ضد شپش سریتا نیز دارای ترکیبات مشابه لوسیون آن است و برای درمان شپش یکی از قوی ترین شامپوها محسوب میشود. شامپو ضد شپش سریتا، گیاهی و غیر سمی بوده و با داشتن روغن اسطوخودوس و آلوئه ورا خارش و التهاب پوست سر را کاهش میدهد. این شامپو برای انواع مو مناسب است. برای خرید و اطلاعات بیشتر درباره شامپو ضد شپش سریتا، به صفحه این محصول در سایت ما سر بزنید:
خرید شامپو ضد شپش سریتا
مهمترین نکات برای بعد از درمان
درصورت عدم بهبودی پس از تکمیل دوره درمان به پزشک مراجعه بفرمایید چون گاهی شپش سر مقاومت نشان میدهد و مصرف محصولات موضعی دیگر با دوز یا دوره ی طولانیتر لازم است که باید با دستور پزشک باشد. همچنین نظافت ملحفهها، بالش و لباسها نیز لازم است حتما رعایت شود و استفاده از تکنیکهایی مانند شانه خیس نیز در کنار مصرف محصولات موضعی توصیه میشود.
لازم نیست نگران حیوانات خانگی و ابتلای آن ها به شپش سر انسان باشید. این نوع شپش روی حیوانات اثری ندارند.
برای درمان شپش در دوران بارداری به پزشک مراجعه فرمایید.
چگونه خانه را از شپش پاکسازی کنیم؟
ممکن است بعد از پیدا کردن شپش، بخواهید با حالت وسواس گونهای خانه را ضد عفونی کنید. بهتر است بدانید که لازم نیست به خاطر شپش کل خانه را به صورت عمیق تمیز کنید، زیرا معمولا در دمای اتاق رشکها تبدیل به شپش نمیشوند و شپشها نیز دور از پوست سر مدت زیادی زنده نمیمانند. البته توصیه میکنیم زمین و مبلها را به خوبی جارو کنید تا از انتقال آن به دیگر اعضای خانه جلوگیری شود. همچنین شانهها، ملحفهها، روبالشی و لباسهای فرد مبتلا را با دمای ۵۴ درجه به بالا بشویید تا اثری از شپش نماند (چون در بالای این درجه، رشک و شپش از بین میروند.)
وسایلی مانند شانه را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بجوشانید.
همچنین بسیاری از متخصصان توصیه میکنند اسباب بازیهای پارچهای مثل عروسک را که احتمال وجود شپش در آنها هست، در پلاستیک بگذارید، در آن را ببندید و بعد از یک هفته آن را خارج کنید تا اگر شپشی در آن وجود داشت، از بین برود.
جمع بندی
درست است که درمان هر چه سریع تر شپش مهم است، اما درمان فوری شپش در یک شب معمولا امکان پذیر نیست! راهکارها و محصولات ضد شپشی که در این مقاله معرفی کردیم، میتوانند فرایند درمان شپش سر را سریعتر و موثرتر کند. توجه کنید که در درمان شپش لازم است به دستورالعملها به دقت و به صورت کامل عمل کنید تا همه شپش ها و رشک ها از بین بروند.
بهتر است مجدد تاکید کنیم که فوری ترین راه درمان شپش، استفاده از انواع داروهای ضد شپش از جمله شامپو، لوسیون یا محلول ضد شپش است که در بازار در دسترس هستند. همچنین در کنار این راه، شانه موی خیس به شدت توصیه میشود. در صورتی که با این محصولات شپش درمان نشد، حتما به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
سوالات متداول
شپش باعث ریزش مو میشود؟
اگر شپش سر درمان نشود، میتواند به پوست سر آسیب برساند و پس از مدتی باعث ریزش مو شود. بنابراین با روش های درمان فوری شپش از شر آن ها خلاص شوید.
ایا رشک تبدیل به شپش میشود؟
در صورتی که رشک در محیط مناسب یعنی پوست سر انسان باشد، تبدیل به شپش میشود. در واقع رشک، همان تخم شپش است.
رشک چند روزه شپش میشود؟
رشک یا تخم شپش در مدت ۷ تا ۱۰ روز تبدیل به شپش نابالغ شده و حدود ۷ روز بعد تبدیل به شپش بالغ و بارور میشود. شپش بالغ تقریبا اندازه دانه کنجد است و شپش ماده میتواند روزانه تا تعداد ۸ تخم بگذارد.
شپش تا چند روز زنده است؟
شپش بالغ میتواند تا ۳۰ روز روی سر زنده بماند. برای زنده ماندن، روزی چند بار از خون تغذیه میکند. بدون این خون به عنوان غذا، یک تا دو روز بعد میمیرد. بنابراین بیرون از میزبان خود یعنی سر انسان، بیشتر از دو روز زنده نمیماند.
شپش تا چه مدت روی لباس زنده می ماند؟
شپش برای زنده ماندن لازم است روزی چند بار از خون انسان تغذیه کند. بدون این خون به عنوان غذا، یک تا دو روز بعد میمیرد. بنابراین شپش نهایتا دو روز روی لباس زنده میماند.
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت دکتر خسروی از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شدهاند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمیشوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
بیشتر بخوانید
قویترین داروی ضد شپش (معرفی دو شامپوی ضد شپش قوی)
ثبت نظرات، تجربیات و سوالات شما به سایر خوانندگان کمک بسیاری خواهد کرد.