آیا تغییرات مخاط دهانه رحم می تواند نشانه اولیه بارداری باشد؟

اما چه‌چیزی تغییر مخاط در دهانۀ رحم را در دوران بارداری موجب می‌شود؟!

به مخاط دهانۀ رحم لکوره گویند. لکوره از بافت واژن در مقابل تحریکات عفونت محافظت کرده و آن را روان نگه‌می‌دارد. اگر در طول چرخۀ قاعدگی وضعیت لباس زیر خود را مرتب مانیتور کنید حتما توجه‌تان به مخاط دهانۀ رحم جلب می‌شود. مخاطی که یک روز لزج و چسبناک است و روز دیگر شفاف و آبکی.

در زمان بارداری میزان هورمون‌های مترشحۀ بدن شما رو به ازدیاد گذاشته و منجر به آماده‌سازی بدن‌تان برای رشد، محافظت و تغذیۀ کودک خواهد شد. با پیشرفت بارداری نه‌تنها سطح ترشح هورمون‌ها افزایش پیدا می‌کند؛ بلکه این موضوع به افزایش ترشحات واژن هم منجر خواهد شد. این فرآیند برای جلوگیری از ابتلا به عفونت واژن لازم و ضروری است و توسط بدن به شکل خود به خودی اتفاق می‌افتد.

با این حال مهم است بدانید وجود ترشحات در هر حالتی طبیعی نبوده و متعلق به واکنش‌های دفاعی و محافظتی بدن نیست؛ بنابراین اهمیت دارد ویژگی‌های مخاط طبیعی دهانۀ رحم را بشناسید تا در صورت مشاهدۀ علائم غیر طبیعی اقدامات فوری درمانی را انجام دهید.

• • ویژگی‌های مخاط طبیعی دهانۀ رحم:
  • این مخاط نازک، سفید و شفاف است؛
  • بوی ملایمی دارد؛

در طی دوران بارداری و چرخۀ قاعدگی علی‌رغم تغییراتی که دارد ویژگی‌های بالا را حفظ می‌کند.

با دیدن چه ویژگی‌هایی در مخاط دهانۀ رحم باید نگران شد و آن را در زمرۀ مخاط‌های غیرطبیعی دسته‌بندی کرد؟!

• • بوی بدی می‌دهد؛
  • زرد روشن، خاکستری یا سبز است؛
  • خارش، تورم و سوزش به‌همرا دارد؛

ترشحات دهانه رحم با هر یک از این صفات می تواند نشانه عفونت باشد. در صورت مشاهده هر یک از این تغییرات یا علائم مهم است که به پزشک خود مراجعه کنید.

آشنایی با 9 علامت اولیه بارداری

اگرچه وجود مخاط در دهانۀ رحم می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیۀ بارداری تلقی شود؛ ولی علائم شایع دیگری برای شناسایی بارداری باید مورد توجه قرار بگیرد:

عقب‌افتادن عادت ماهیانه:

معمولا این اولین نشانه‌ای است که زنان را نسبت به بارداری کنجکاو می‌کند و آن‌ها را نگران (شاید هم هیجان‌زده) می‌کند که احتمالا  این وضعیت خبر از بارداری می‌دهد. البته لازم است به این نکته هم توجه ویژه کرد  که عقب افتادن پریود همیشه هم مژدۀ آمدن کودکی را نمی‌دهد؛ بلکه مواردی چون استرس، ورزش شدید، اختلالات خوردن، عدم تعادل هورمونی، و سایر مشکلات سلامتی ممکن است باعث شود تاذیخ پریود شدن فرد عقب جلو شود.

• • هوس غذایی و افزایش گرسنگی و همچنین اجتناب از برخی غذاها، همان که در ادبیات عام «ویار» گفته می‌شود.
  • تکرر ادرار ناشی از هورمون بارداری؛ گنادوتروپین کوریونی است که باعث تکرر ادرار می شود.
  • خستگی، ناشی از افزایش هورمون پروژسترون
  • لکه بینی سبک به نام خونریزی لانه گزینی که ممکن است 6 تا 12 روز پس از لقاح رخ دهد و بیش از 24 تا 48 ساعت طول نکشد.
  • حالت تهوع، اغلب در صبح (تهوع صبحگاهی)
  • تغییرات سینه که معمولاً شامل سینه‎های حساس، دردناک و متورم است.
  • طعم فلزی در دهان
  • سردرد و سرگیجه

آیا مخاط دهانه رحم می تواند به شما بگوید چه زمانی بیشترین باروری را دارید؟

بدن اکثر زنان دقیقاً قبل از تخمک گذاری نوع بسیار خاصی از مخاط تولید می کند. اگر ترشحات خود را به دقت دنبال کنید، ممکن است روزهایی را که بیشترین باروری را دارید ردیابی کنید. وقتی مخاط دهانه رحم شما شفاف و لغزنده است، احتمالاً در آستانه تخمک گذاری هستید. این زمانی است که احتمال بارداری شما بیشتر است. زمانی که متوجه مخاط کدر و چسبناک یا زمانی که احساس خشکی می کنید، احتمال بارداری شما کمتر است. ثبت خصوصیات مخاط دهانه رحم در طول ماه ممکن است الگوهای تخمک گذاری شما را نشان دهد و به شما کمک کند تا تعیین کنید چه زمانی بیشترین باروری را دارید.

در حالی که می توان باروری خود را با تمرکز بر مخاط دهانه رحم در طول ماه ردیابی کرد، ممکن است تکیه بر این روش برای تعیین اینکه چه زمانی در بالاترین میزان باروری خود هستید، چالش برانگیز باشد. به همین دلیل است که متخصصان معمولاً استفاده از روش دقیق‌تری برای ردیابی باروری مانند نظارت بر باروری را توصیه می کنند. انواع مختلفی از تست‌های تخمک‌گذاری و کیت‌های نظارت بر باروری وجود دارد که می‌توانید خریداری کنید. برخی شامل انجام آزمایش ادرار برای بررسی جهش‌های هورمونی است که در طول تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. با کیت‌های دیگر، باید دمای بدن خود را اندازه بگیرید تا بررسی کنید که در چرخه قاعدگی خود قرار دارید. دمای بدن شما معمولاً قبل از تخمک گذاری کمی کاهش پیدا می‌کند و سپس بالا می رود و برای چندین روز بالاتر می‌ماند. توجه به این نکته اهمیت دارد؛ اگرچه تغییرات جزئی در مخاط دهانۀ رحم می‌تواند از نشانه‌های اولیۀ بارداری باشد اما نمی‌توان به صداقت آن صد در صد مطمئن بود و برای دستیابی به قطعی‌ترین نتیجه باید از آمایش خون و یا نهایتا تست‌های بارداری کمک گرفت. البته تست‌های بارداری هم گاهی می‌توانند همراه با خطا باشند.

مناسب است بدانید مانیتور کردن ترشحات چرخۀ قاعدگی صرفا برای تشخیص اولیۀ بارداری نیست؛ بلکه شما در این مسیر خواهید توانست مراقب سلامت شرایط باروری خود باشید.

مخاط دهانۀ رحم چیست؟

این هورمون‌ها هستند که غدد دهانۀ رحم را برای تولید مخاط که همان مایع یا ژل ترشح‌مانندی است، تحریک می‌کند. میزان ضخامت و مقدار مخاط در طول دوران چرخۀ قاعدگی دستخوش تغییراتی خواهد شد. تفاوتی نمی‌کند که برای یک بارداری اشتیاق داشته و به کمک شریک جنسی خود در تدارک ایجاد بستر آن هستید و یا از جنین امکانی رویگردان باشید در هر حالت ضروری است با مانیتور کردن مخاط دهانۀ رحم زمان‌های تخمک‌گذاری خود را پیش‌بینی کنید. آگاهی از زمان‌های باروری به شما در برنامه‌ریزی برای هدف مشخص خود (بارداری/عدم بارداری) کمک شایانی می‌کند.

در نتیجۀ چه عواملی مخاط دهانۀ رحم تغییر خواهند کرد؟!

عوامل متعددی در تغییر مخاط دهانۀ رحم اثرگذار هستند. در ادامۀ این بخش به شرح این عوامل می‌پردازیم:

چرخۀ قاعدگی:

چرخۀ قاعدگی شما در هر مرحله روی مخاط دهانۀ رحم اعمال تغییر می‌کند. اگر مرتب این مخاط را مانیتور کنید زمان‌هایی که شفاف، کشدار و لغزنده است یا چسبیده به زمان تخمک‌گذاری هستید و یا در حین تخمک‌گذاری. هرگاه که دوران تخمک‌گذاری به پایان برسد مخاط بسیار چسبناک‌تر و با ضخامت کمتری پدیدار می‌شود. البته این احتمال هم وجود دارد چندین روز را بدون وجود مخاط سپری کنید.

بارداری:

بلافاصله بعد از اینکه یکی از میلیون‌ها اسپرم به لقاح با تخمک منتخب رسید مخاط دهانۀ رحم به شکل غلیظ و حالت لثه‌ای پدیدار می‌شود؛ اما تا پایان بارداری این شرایط تغییراتی خواهد کرد، افزایش میزان مخاط، زرد یا سفید شدن آن در طی پیشرفت بارداری و غلیظ‌شدن و حاوی رگه‌های صورتی در پایان دوران بارداری از جملۀ این تغییرات است. وجود رگه‌های صورتی حتی می‌تواند خبر از نزدیکی زایمان دهد.

روش‌های کنترل بارداری:

نه همۀ روش‌های جلوگیری از بارداری؛ اما روش‌های هورمونی به طور معمول مخاط دهانۀ رحم را غلیظ کرده تا به این شکل ورود اسپرم به درون رحم را با دشواری همراه کند و اینگونه احتمال بارداری را پایین بیاورد. برای این منظور آشنایی با «آزمون بارداری» می‌تواند به کمک‌تان بیاید.

انواع عفونت:

عفونت باکتریایی، عفونت مخمری و عفونت مقاربتی از جمله عفونت‌هایی هستند که در رنگ و بوی مخاط شما تغییراتی اعمال خواهند کرد و در نهایت برخی داروها، محصولات بهداشتی زنانه، دوش گرفتن، شیردهی، داشتن رابطه جنسی، یا انجام معاینه لگنی که در آن از روانکاری استفاده می‌شود نیز ممکن است بر ظاهر مخاط دهانه رحم شما تأثیر بگذارد.

نگاهی به مراحل مخاط دهانۀ رحم پیش از لقاح:

مقدار، رنگ و قوام مخاط دهانه رحم در طول هر سیکل قاعدگی برای همه افراد متفاوت است. در اینجا چند راه وجود دارد که مخاط دهانه رحم می تواند در طول چرخه شما تغییر کند:

• • در طول دوره قاعدگی: خون مخاط را می پوشاند، بنابراین احتمالاً متوجه آن نخواهید شد.
  • پس از پریود: بلافاصله پس از پریود، ممکن است روزهای خشکی داشته باشید که ممکن است متوجه ترشحات نشوید.
  • قبل از تخمک گذاری: بدن شما قبل از اینکه تخمک آزاد کند (تخمک گذاری) مخاط تولید می کند. مخاط ممکن است زرد، سفید یا کدر باشد و قوام آن ممکن است چسبناک یا کشدار باشد.
  • بلافاصله قبل از تخمک گذاری: سطح استروژن افزایش می یابد منبع قابل اعتماد درست قبل از تخمک گذاری. مخاط شما ممکن است شفاف تر، کشسان تر، آبکی و لغزنده تر باشد. می تواند شبیه سفیده تخم مرغ باشد.
  • در طول تخمک گذاری: مخاط شفاف و کشدار در طول تخمک گذاری باقی می ماند، زیرا بافت و pH آن برای اسپرم محافظت می کند. اگر می‌خواهید باردار شوید، در طول 5 تا 6 روز منتهی به روز تخمک‌گذاری و از جمله آن، رابطه جنسی داشته باشید.
  • بعد از تخمک گذاری: ترشحات بعد از تخمک گذاری کمتر خواهد بود. مخاط ممکن است غلیظ تر، کدر یا چسبنده باشد. برخی افراد پس از تخمک گذاری روزهای؛ خشکی را تجربه می کنند.

مخاط دهانۀ رحم پس از لقاح:

همان‌طور که بالاتر هم اشاره کردیم تغییرات مخاط همواره می‌تواند اولین نشانه‌های باروری باشد. زمانی که تخمک بارور شده و به رحم فرد می‌چسبد، مخاط لثه‌ای، غلیظ و شفاف است. گاهی برخی از افراد بعد از اینکه لانه‌گزینی یعنی همان عمل لقاح، صورت گرفت شاهد لکه‌بینی و خونریزی خواهند بود. این خونریزی که رنگش شفاف‌تر از خون قاعدگی است بین 6 تا 12 روز ادامه خواهد داشت. شاید پیش از آنکه پاسخ مثبت آزمایش خون را برای بارداری دریافت کنید با دیدن این علائم گمان نزدیک به یقینی مبنی بر وجود فرزندی در شکمتان پیدا کرده باشید.

مخاط دهانۀ رحم در اوایل دوران بارداری:

در هفته های اول بارداری، رنگ و قوام مخاط دهانه رحم شما امکان تغییر دارد. ممکن است متوجه مخاط سفید یا زرد چسبنده‌ای شوید که به عنوان لکوره می‌شناسیم‌اش. همراه با پیشروی در بارداری، ترشحات واژن ممکن است همچنان تغییر کند.

آیا پیشگیری از بارداری بر مخاط دهانه رحم تأثیر می گذارد؟

قرص های ضد بارداری و دستگاه‌های هورمونی داخل رحمی (IUD) مخاط دهانه رحم را غلیظ می‌کنند تا اسپرم نتواند به تخمک برسد. اگر از یکی از این روش‌ها استفاده می‌کنید، مخاط دهانه رحم شما ممکن است قوام متفاوتی داشته باشد.

مخاط دهانه رحم چگونه باید باشد؟

یکی از بهترین راه‌ها در طی مسیر مانیتور کردن مخاط دهانۀ رحم قرار دادن آن بین انگشت شست و اشاره است. با مالیدن مخاط خواهید توانست میزان قوام آن را تشخیص دهید و بر اساس آن احتمال بودن در بازه‌های مختلف را بررسی کنید.

• • قبل از تخمک گذاری: چسبنده یا چسبنده
  • بلافاصله قبل و در حین تخمک گذاری: لغزنده و کشدار مانند سفیده تخم مرغ خام
  • بعد از تخمک گذاری: ضخیم تر و چسبناک تر

مناسب است که بعد از هربار تست کردن مخاط میان انگشتانتان وضعیت را در یک دفترچه یادداشت یا اپلیکیشن‌های نت‌برداری یادداشت کنید تا در بلند مدت بتوانید اشراف دقیقی روی وضعیت سلامت باروری خود داشته باشید.

با این‌حال برخی ترجیح می‌دهند از روش دستی برای چک کردن وضعیت مخاط خود استفاده نکنند در این صورت میتوانند از روش‌های توضیحی زیر بهره بجویند:

استفاده از دستمال توالت:

 قبل از استفاده از دستشویی، دهانه واژن خود را با دستمال توالت سفید پاک کنید. به رنگ و قوام مخاط روی بافت توجه کنید.

بررسی لباس زیر یا آستر شورت:

به دنبال تغییراتی در ترشحات روی لباس زیر یا آستر شورت خود باشید. این روش می‌تواند کمتر از سایر روش ها قابل اعتماد باشد، زیرا رنگ لباس زیر شما و مدت زمان ترشح می‌تواند ویژگی‌های ترشحات را تغییر دهد.

روش مخاط دهانۀ رحم یک تنظیم خانوادۀ طبیعی:

از آنجایی که تمام روش‌های جلوگیری از بارداری همراه با عوارض جانبی است، گاه افراد تصمیم می‌گیرند به کمک این روش روزهای تخمک‌گذاری خود را تشخیص داده و در آن ایام اقدام به آمیزش جنسی نکنند. . روش مخاط دهانه رحم نرخ شکست بالایی در جلوگیری از بارداری دارد. در مقایسه با سایر اشکال پیشگیری از بارداری، روشی غیرقابل اعتماد در نظر گرفته می شود. استفاده از یک روش جایگزین یا اضافی برای جلوگیری از بارداری مانند روش مانع یا پیشگیری از بارداری هورمونی را در نظر بگیرید. البته این روش فقط برای پرهیزکارانِ بارداری نیست؛ بلکه در مورد کسانی که قصد بارداری هم دارند می‌تواند به همان اندازه کمک کننده باشد.

با پیگیری تغییرات مخاط دهانۀ رحم خواهید توانست زمان تخمک‌گذاری را پیش‌بینی کنید. پیگیری مخاط در طی چندین دورۀ متناوب به شما در درک الگوهای منحصر به خودتان یاری می‌رساند. اگر به دنبال بالا بردن شانس بارداری خود هستید پیشنهاد می‌کنیم هر روز یا یک روز در میان به محض اینکه متوجه شدید که مخاط دهانه رحم نازک‌تر، آبکی‌تر و لغزنده‌تر می‌شود، رابطه جنسی داشته باشید. این روش برای پیش بینی تخمک گذاری در صورتی که سیکل های قاعدگی ماهانه منظم داشته باشید موثرتر است. اگر چرخه های شما نامنظم، طولانی یا نادر است، این روش ممکن است برای شما کارساز نباشد و باید با پزشک یا متخصص مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید.

راه‌هایی برای اجتناب از بارداری به کمک روش مخاط دهانۀ رحم

به محض مشاهدۀ اولین مخاط دهانۀ رحم آمیزش جنسی خود را متوقف کنید. روش‌های دیگری برای اینکه مسیر تخمک‌گذاری خود را ردیابی کنید هم وجود دارد:

درجه حرارت:

دمای پایه بدن شما (دمای بدن در هنگام استراحت) پس از تخمک‌گذاری بین 0.5 تا 1.0 درجه فارنهایت (28.0 تا 0.55 درجه سانتی گراد) افزایش پیدا می‌کند. هنگامی که دمای پایه بدن خود را دنبال می‌کنید، مطمئن شوید که دمای بدن خود را اول صبح که از خواب بیدار شده‌اید، در طول چرخه خود اندازه بگیرید.

اگر در حال تخمک گذاری هستید، باید متوجه افزایش نمودار دمای پایه بدن خود شوید. در حالی که این روش می‌تواند در تعیین تخمک گذاری مفید باشد، اما می تواند غیر قابل اعتماد و نادرست باشد. نمی‌توان از آن برای پیش بینی تخمک گذاری در زمان واقعی استفاده کرد. تخمک گذاری را پس از وقوع آن تشخیص می‌دهد. اگر می خواهید باردار شوید، از نمودار دمای پایه بدن خود برای تخمین روز تخمک گذاری خود استفاده کنید. سپس 5 تا 6 روز قبل و در روز تخمک گذاری رابطه جنسی داشته باشید. استفاده از این روش در کنار روش مخاط دهانه رحم می‌تواند شانس شما را برای پیش بینی موفقیت آمیز تخمک گذاری افزایش دهد.

استفاده از تقویم‌های آنلاین:

تقویم آنلاین رایگان تخمک گذاری می‌تواند به شما در پیش‌بینی روزهای تخمک‌گذاری کمک کند. شما باید تاریخ شروع آخرین قاعدگی و میانگین تعداد روزهای چرخه خود را وارد کنید.

تست باروری:

پزشک می‌تواند آزمایش‌ها و معاینه فیزیکی را برای بررسی تخمک‌گذاری و اطمینان از اینکه سطح هورمون شما معمولی است انجام دهد. اگر بعد از یک سال تلاش برای باردار شدن مشکل دارید یا اگر بالای 35 سال سن دارید بعد از شش ماه به پزشک مراجعه کنید.

شما همچنین می‌توانید تخمک گذاری را در خانه با استفاده از یک پیش بینی تخمک گذاری دیجیتال یا نوارهای تست تخمک گذاری ردیابی کنید. مشابه تست بارداری، تست تخمک گذاری نیز نیاز دارد که در انتهای نوار تست یا داخل فنجانی که نوار را در آن قرار می دهید ادرار کنید. این آزمایش‌ها افزایش هورمون لوتئینیزه کننده (LH) را بررسی می‌کنند تا بارورترین روزهای شما را پیش‌بینی کنند. افزایش LH باعث تخمک گذاری می شود. هر گونه ترشح غیرمعمول واژن را باید به پزشک خود گزارش کنید، زیرا می تواند نشانه عفونت باشد:

• • مخاط زرد، سبز یا خاکستری
  • خارش یا سوزش
  • بوها
  • قرمزی یا تورم
  • اگر خارج از دوره قاعدگی خود خونریزی دارید و فکر نمی کنید باردار هستید.

غذای آماده

ترشحات مخاطی دهانه رحم بخشی معمولی از چرخه قاعدگی است. اگر متوجه مخاط دهانه رحم با رنگ غیرمعمول یا بوی بد یا خارش یا قرمزی شدید، با پزشک مشورت کنید. ردیابی مخاط دهانه رحم می تواند یک راه موثر برای پیش بینی تخمک گذاری باشد. قبل از اقدام به بارداری، مخاط خود را حداقل برای یک سیکل دنبال کنید. اگر می‌خواهید از بارداری جلوگیری کنید، از یک روش کنترل بارداری پشتیبان استفاده کنید در نهایت اگر قصد بارداری دارید، پیش از اقدام استفاده از مکمل های بارداری وشیردهی را شروع کنید و استفاده از آن را تا زمانی که پزشک تجویز کند، ادامه دهید.